روش‌های تدریس زبان انگلیسی به بزرگسالان

آموزش زبان انگلیسی به بزرگسالان یکی از چالش‌های اصلی در حوزه‌ی تدریس زبان‌های خارجی است. این گروه از زبان‌آموزان معمولاً دارای تجربیات و دانش‌های پیش‌زمینه‌ای متنوعی هستند و با توجه به نیازهای خاص و اهداف مختلفی که دارند، به شیوه‌های متفاوتی برای یادگیری نیاز دارند. تحقیقات نشان می‌دهد که آن‌ها به روش‌های یادگیری متفاوت و متناسب با نیازهای خود پاسخ مثبت نشان می‌دهند. درک اصول و روش‌های مناسب تدریس به بزرگسالان، نه تنها فرآیند یادگیری را برای آن‌ها کارآمدتر می‌کند، بلکه به آن‌ها انگیزه‌ی بیشتری برای دستیابی به اهداف زبانی‌شان می‌دهد. در این مقاله، با بررسی آخرین یافته‌های پژوهشی در زمینه آموزش زبان به بزرگسالان، به دنبال ارائه راهکارهایی هستیم که بتواند فرآیند یادگیری را برای این گروه سنی لذت‌بخش‌تر و کارآمدتر سازد.

ویژگی‌های زبان آموزان بزرگسال

ویژگی‌های زبان آموزان بزرگسال، نسبت به زبان آموزان جوان‌تر، به دلیل تفاوت‌های اساسی در نیازها، تجربه‌ها و انگیزه‌ها، متفاوت است. این ویژگی‌ها به مربیان کمک می‌کند تا روش‌های آموزشی مناسب‌تری را برای آنان انتخاب کنند. در زیر، ویژگی‌های مهم زبان آموزان بزرگسال را باهم مرور می‌کنیم:

• هدف‌مندی: بزرگسالان معمولاً با اهداف مشخصی به سراغ یادگیری زبان انگلیسی می‌روند. اهدافی مانند پیشرفت در شغل، مهاجرت، تحصیلات عالی یا سفر. این هدف‌مندی به آن‌ها کمک می‌کند تا به یادگیری خود انگیزه دهند و در مسیر یادگیری استمرار و استقامت داشته باشند.

• تجربه: زبان‌آموزان بزرگسال از تجربیات گذشته خود بهره کافی را می‌برند. این تجربیات می‌تواند شامل یادگیری‌های قبلی، تجربیات شغلی، زندگی یا حتی یادگیری زبان‌های دیگر باشد. این پیشینه‌ها می‌توانند به یادگیری زبان جدید کمک کنند، اما گاهی اوقات به دلیل انتظارات و مقایسه‌ها، چالش‌هایی را نیز ایجاد می‌کنند.

• انگیزه درونی: انگیزه‌ی بزرگسالان اغلب از درون آن‌ها نشأت می‌گیرد و به عوامل بیرونی مانند نمره یا تایید دیگران وابسته نیست. این انگیزه درونی می‌تواند بر اساس علاقه شخصی، نیاز به یادگیری برای یک هدف خاص یا حتی تمایل به توسعه شخصی باشد.
• آگاهی از سبک یادگیری: بزرگسالان معمولاً از سبک یادگیری خود آگاهی دارند و می‌دانند که چه روش‌هایی برای آن‌ها مؤثر است. برخی ممکن است یادگیری با استفاده از کتاب‌های درسی را ترجیح دهند، در حالی که دیگران ممکن است به دنبال استفاده از رسانه‌ها یا گفتگوهای عملی باشند.

انواع روش های تدریس زبان انگلیسی به بزرگسالان

روش تدریس زبان انگلیسی به بزرگسالان متنوع است و بر اساس نیازها، سطح دانش‌آموزان و اهداف آموزشی آن‌ها انتخاب می‌شود. در زیر، برخی از پرکاربردترین و شناخته‌شده‌ترین روش‌های آموزش زبان انگلیسی برای بزرگسالان آورده شده‌اند:

• روش گرامر-ترجمه (Grammar-Translation Method)

در این روش تدریس زبان انگلیسی به بزرگسالان، براساس تاکید بر یادگیری قواعد گرامری و ترجمه متون است. یادگیری زبان به صورت تحلیل گرامری انجام می‌شود و زبان‌آموزان بیشتر با ترجمه متون به زبان مادری خود سروکار دارند.

• روش مستقیم (Direct Method)

روش مستقیم، بر گفتار و شنیدار تاکید دارد و زبان مادری در کلاس به کار نمی‌رود. معلم به زبان هدف صحبت می‌کند و از تصاویر، اشیاء و فعالیت‌های مختلف برای آموزش استفاده می‌کند. هدف این روش، فراهم کردن محیطی طبیعی برای یادگیری زبان است.

• روش نگرش ساختاری (Structural Approach)

این روش بر اساس این باور است که زبان از ساختارهای مشخصی تشکیل شده است. تمرکز اصلی بر یادگیری الگوها و ساختارهای زبانی است تا بر معنی جداگانه کلمات. در این روش، زبان‌آموزان از طریق تمرین‌های ساختاری و تکرار الگوهای زبانی، به تسلط بر زبان دست می‌یابند.

• روش ارتباطی (Communicative Language Teaching – CLT)

در مقابل روش‌های سنتی، روش ارتباطی، بر ارتباط مؤثر و معنی‌دار تمرکز دارد. هدف اصلی این است که زبان‌آموزان بتوانند در موقعیت‌های واقعی از زبان استفاده کنند. در این روش، فعالیت‌های گروهی، پروژه‌ها و مکالمات واقعی نقش مهمی دارند. کلاس های فقط مکالمه زبان انگلیسی در سفیر مبتنی بر این روش است که تمرکز آن برروی مهارت شنیداری و مکالمه شما است.

• روش مبتنی بر وظیفه (Task-Based Language Teaching – TBLT)

در این روش، یادگیری زبان از طریق انجام وظایف و فعالیت‌های واقعی صورت می‌گیرد. این وظایف می‌توانند شامل حل مسئله، ارائه گزارش یا شرکت در بحث باشند. هدف این است که زبان‌آموزان به صورت فعال درگیر یادگیری شوند.

• روش شنیداری یا Audio-lingual Method

روش شنیداری در تدریس زبان انگلیسی به بزرگسالان، بر شنیدن و تکرار مکالمات تأکید دارد. زبان‌آموزان با شنیدن جملات نمونه، آن‌ها را تکرار کرده و به صورت خودکار به زبان جدید عادت می‌کنند. هدف اصلی این روش، ایجاد مهارت‌های شنیداری و گفتاری است.

• روش ساکت (Silent Way)

در این روش، معلم کم حرف است و زبان‌آموزان بیشتر با استفاده از ابزارهای بصری مانند چوب‌خط و رنگ‌ها، خودشان زبان را کشف می‌کنند. هدف این است که زبان‌آموزان فعالانه در فرآیند یادگیری شرکت کنند و به استقلال برسند.

• روش یادگیری زبان جامعه (Community Language Learning)

در این روش، زبان‌آموزان در گروه‌های کوچک کار می‌کنند و با کمک همدیگر زبان را یاد می‌گیرند. معلم نقش تسهیل‌گر را دارد و به زبان‌آموزان کمک می‌کند تا با استفاده از زبان مادری خود، به زبان هدف برسند.

• روش آموزش مبتنی بر محتوا (Content-Based Instruction)

در این روش، زبان‌آموزان از طریق موضوعات جذاب و مرتبط با زندگی روزمره، زبان را یاد می‌گیرند. مثلاً می‌توان از تاریخ، جغرافیا یا ادبیات برای آموزش زبان استفاده کرد.

• روش مشارکتی (Participatory Approach)

این روش بر مشارکت فعال زبان‌آموزان در کلاس تأکید دارد. زبان‌آموزان در فعالیت‌های گروهی شرکت می‌کنند، ایده‌های خود را بیان می‌کنند و از همدیگر یاد می‌گیرند.

• روش غوطه‌وری (Immersion)

در این روش، دانش‌آموزان به طور کامل در محیطی که تنها به زبان هدف صحبت می‌شود قرار می‌گیرند. این روش به ویژه برای یادگیری زبان در محیط‌های طبیعی و فرهنگی مؤثر است.

• روش چندگانه هوش‌ها (Multiple Intelligences)

این روش بر اساس نظریه هوش‌های چندگانه گاردنر توسعه یافته است و سعی می‌کند از توانمندی‌ها و سبک‌های مختلف یادگیری دانش‌آموزان بهره بگیرد. استفاده از موسیقی، هنر، ورزش و فعالیت‌های دیگر برای تقویت یادگیری زبان از ویژگی‌های این روش است.

هر کدام از این روش‌ها مزایا و معایب خود را دارند و انتخاب مناسب‌ترین روش به عوامل مختلفی مانند سطح زبان‌آموزان، اهداف آموزشی و شرایط محیطی بستگی دارد.

سخن پایانی

آموزش زبان انگلیسی به بزرگسالان فرایندی پیچیده و چند وجهی است که نیازمند رویکردی جامع و شخصی‌سازی شده است. با توجه به تنوع نیازها، انگیزه‌ها و سبک‌های یادگیری بزرگسالان، انتخاب روش تدریس مناسب از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در این مقاله، به بررسی برخی از روش‌های رایج و موثر تدریس زبان انگلیسی به بزرگسالان پرداختیم. با این حال، موفقیت در این زمینه مستلزم آن است که مدرسان به طور مداوم به دنبال روش‌های نوین و خلاقانه باشند و با توجه به پیشرفت‌های تکنولوژی، از ابزارهای آموزشی متنوع و جذاب استفاده کنند. در نهایت، ایجاد یک محیط یادگیری پویا و انگیزه‌بخش و شرکت در کلاس زبان انگلیسی بزرگسالان، کلید موفقیت در یادگیری این زبان است.