بررسی علمی تاثیر یادگیری زبان جدید بر مغز انسان

بر کسی پوشیده نیست که یادگیری و آموزش، در هر سنی باعث تقویت قوای ذهنی می‌شود. در این میان، یادگیری برخی مهارت‌ها، تاثیر بیشتری بر بهبود عملکرد مغز دارد. دانشمندان طی چندین پژوهش در سراسر جهان، به این نتیجه رسیده‌اند که تاثیر یادگیری زبان جدید بر مغز، بسیار مثبت است. آموزش یک زبان تازه، می‌تواند بر بهبود روابط اجتماعی، تقویت هوش هیجانی و کاهش احتمال ابتلا به آلزایمر در سنین بالا تاثیرگذار باشد. با این مقاله همراه باشید، تا ببینیم ورود زبان تازه به مغز، چه اتفاقاتی را به همراه دارد؟!

یادگیری زبان جدید چه تاثیری روی مغز ما دارد؟

دنیای مغز انسان، پیچیده و شگفت‌انگیز است؛ دنیایی که هر چه فعال‌تر باشد، بیشتر رشد می‌کند و می‌تواند ظرفیت بی‌نهایتی داشته باشد. تاثیر یادگیری زبان جدید بر مغز، در پژوهش‌های علمی مختلف ثابت شده است. عموم افرادی که به چند زبان تسلط دارند یا حتی در حال یادگیری زبان‌های جدیدی هستند، حداقل یکی از موارد زیر را تجربه می‌کنند:

• افزایش قدرت یادگیری

اگر مدتی غذای خوب نخورید و ورزش نکنید چه می‌شود؟ قطعا قدرت بدنی شما به تدریج تحلیل می‌رود و هر روز ضعیف و ضعیف‌تر می‌شوید. عملکرد مغز هم درست به همین شکل است؛ هرچه نکات بیشتری یاد بگیرید، قدرت بیشتری هم برای یادگیری نکات جدید به دست خواهید آورد. به همین دلیل، عموم افراد دوزبانه، در یادگیری نکات آموزشی تازه و حتی فراگیری یک زبان دیگر، بسیار بهتر از دیگران عمل می‌کنند. بر همین اساس، اصولا افرادی که در آزمون تعیین سطح زبان انگلیسی، نمره متوسط و بالاتر می‌گیرند، در یادگیری زبان‌های جدید هم عملکرد بهتری خواهند داشت.

• بهبود مهارت تصمیم‌گیری

بخشی از سلسله‌ پژوهش‌های علمی دانشگاه شیکاگو درباره مزایای یادگیری زبان جدید، نشان می‌دهد که افرادی که به دو یا چند زبان تسلط دارند، در تصمیم‌گیری‌های خود به زبان غیر مادری، منطقی‌تر و اصولی‌تر رفتار می‌کنند. دلیل این موضوع، این است که انسان برای تفکر و تصمیم‌گیری با زبان غیر مادری، نیاز به تجزیه و تحلیل بیشتری دارد. این موضوع باعث می‌شود فرد روی تصمیم‌گیری‌های خود زمان بیشتری صرف کند و در نهایت، به بهترین نتیجه ممکن برسد.

• افزایش خلاقیت ذهنی

افرادی که به دو یا چند زبان تسلط داشته باشند، خلاق‌تر هستند. عموما با گذر سن، بر اساس شرایط زندگی، شغلی که داریم و فرهنگی که با آن بزرگ می‌شویم، واژه‌ها و اصطلاحاتی را می‌آموزیم. در سال‌های نخست زندگی، استفاده ما از زبان، خلاقانه‌تر است، اما با گذر سن، عموما سعی می‌کنیم از چهارچوب‌های خاصی پیروی کنیم. یادگیری زبان جدید، این چهارچوب‌ها را در هم می‌شکند. تسلط تدریجی به یک زبان جدید، باعث می‌شود هنگام سخن گفتن، از قدرت خلاقیت خود استفاده کنیم و با دانشی که از زبان جدید داریم، تفکرات خود را انتقال دهیم.

• تقویت حافظه بلند مدت

تاکنون پژوهش‌های بسیاری درباره تاثیر یادگیری زبان جدید بر عملکرد حافظه صورت گرفته است؛ تمامی این پژوهش‌ها به یک نقطه ختم می‌شوند:«یادگیری زبان جدید، باعث تقویت حافظه می‌شود و تا حد زیادی از بروز آلزایمر جلوگیری می‌کند.». یک پژوهش در سال ۲۰۱۸ که در مجله Frontiers in Human Neuroscience منتشر شده است، به صراحت اعلام کرده است که یادگیری زبان جدید، یک رویکرد غیردارویی موثر برای بهبود توانایی‌های شناختی و جلوگیری از آلزایمر در سنین بالا است.

• بهبود عملکرد آکادمیک

بر اساس یک پژوهش علمی در فوریه ۲۰۱۹ در کالج دانشگاهی لندن، حدود ۹۰ درصد پژوهش‌های آماری نشان می‌دهند که دانشجویان و دانش‌آموزانی که در حال یادگیری زبان جدیدی هستند، در فعالیت‌های تحصیلی و آکادمیک عملکرد بهتری از خود نشان می‌دهند.

بر اساس این پژوهش، یادگیری زبان جدید صرفا روی درس‌های مربوط به زبان و ادبیات تاثیر مثبت نمی‌گذارد، بلکه موجب بهبود عملکرد در دروسی همچون ریاضیات و علوم نیز خواهد شد. دلیل این موضوع، این است که یادگیری زبان ظرفیت‌های ذهنی را افزایش می‌دهد و همین موضوع، باعث می‌شود مغز درک بهتری از داده‌های ورودی جدید داشته باشد.

• بهبود مهارت‌های ارتباطی

وقتی وارد فرایند یادگیری زبان جدید می‌شوید، خواه و ناخواه باید به تدریج به برقراری ارتباط با دیگران بپردازید. در این مسیر، شما باید یاد بگیرید شنونده‌ای فعال باشید، با دیگران تعامل کنید، به سخنان آن‌ها بازخورد درست دهید و در نهایت، به درستی با زبان جدید ارتباط برقرار کنید. این مهارت‌ها در کنار یکدیگر، باعث می‌شوند روابط اجتماعی فرد تقویت شود و بسیار ساده‌تر بتواند با افراد جدید وارد ارتباط شود.
از سوی دیگر، یادگیری زبان جدید باعث ایجاد دید تازه به مسائل می‌شود. این موضوع، میزان موضع‌گیری و تعصبات فردی را به شکل چشمگیری کاهش می‌دهد و همین امر، باعث برقراری ارتباط عمیق‌تر و اصولی‌تر با دیگران خواهد شد.

• افزایش سطح هوشیاری و تمرکز

در دنیای شلوغ و پرهیاهوی امروز، کمتر کسی را می‌توان یافت که از ناتوانی در تمرکز عمیق روی کار یا درس شاکی نباشد. شاید برایتان جالب باشد که یک تاثیر یادگیری زبان جدید بر مغز، این است که تمرکز و هوشیاری شما را بهبود می‌بخشد. افراد برای یادگیری زبان جدید، باید به ساختار جملات، نوع چینش حروف و واژه‌ها و نحوه ساخت معانی جدید توجه کنند. این توجه به مرور زمان، باعث می‌شود دقت فرد در باقی ابعاد زندگی نیز بالا برود. بر اساس این پژوهش، زبان‌آموزان ۱۸ تا ۷۸ ساله مورد بررسی قرار گرفتند. شواهد موجود در پژوهش نشان داد که افراد فارغ از سنی که دارند، می‌توانند با یادگیری زبان جدید، قدرت تمرکز خود را بالاتر ببرند و با هوشیاری بیشتری با مسائل مختلف روبه‌رو شوند.

• تقویت قدرت کنترل ذهنی

در فرایند یادگیری زبان جدید، شما باید به شکل همزمان چندین مهارت را یاد بگیرید؛ از واژگان گرفته تا گرامر و ساختارهای پیچیده‌ی زبانی. پس از یادگیری، باید حین حرف زدن، بین زبان مادری و زبان جدید، جابه‌جا شوید و در هر موقعیتی، از عبارت‌های درست و مناسب استفاده کنید. بر اساس پژوهش‌هایی در دانشگاه پنسیلوانیا، افرادی که به دو زبان صحبت می‌کنند، انعطاف‌پذیرتر هستند، تسلط بهتری روی ذهن خود دارند و بهتر می‌توانند چند کار را به شکل همزمان مدیریت کنند. وقتی یک فرد به چند زبان تسلط داشته باشد، با استرس کمتری بین کارهای مختلف جابه‌جا می‌شود و عملکرد سریع‌تری در مدیریت کارهای خود خواهد داشت.

• افزایش توانایی حل مسئله

ظرفیت شناختی کسانی که به یادگیری زبان‌های جدید می‌پردازند، به صورت تدریجی افزایش می‌یابد. این افراد، وقتی در موقعیتی جدید قرار می‌گیرند، سعی می‌کنند به شکل بداهه و سریع از آنچه در ذهن دارند برای بیان منظور خود کمک بگیرند. همین موضوع باعث می‌شود افراد دو یا چند زبانه، توانایی بهتری در تجزیه و تحلیل مسائل داشته باشند و در موقعیت‌های حساس، بهتر بتوانند با مسئله‌های پیچیده رو به رو شوند.

• جوانسازی مغز

وقتی مغز درگیر یادگیری باشد، نورون‌های بیشتری تولید می‌کند. تراکم بیشتر نورون‌ها در مغز، باعث می‌شود ذهن همیشه آماده پذیرش مسائل جدید باشد و انعطاف‌پذیرتر شود. افرادی که در سنین بزرگسالی به یادگیری زبان جدید می‌پردازند، می‌توانند مغز خود را چند سال جوان‌تر از حالت عادی نگه دارند. این افراد در دوران پیری، کمتر از تک‌زبانه‌ها دچار مشکلاتی همچون حواس‌پرتی،‌ آلزایمر یا انزوا می‌شوند.

یادگیری کدام زبان را برای تقویت مغزم شروع کنم؟

برخی تصور می‌کنند هرچه زبان دشوارتری را برای یادگیری انتخاب کنند، عملکرد مغز آن‌ها بیشتر تقویت می‌شود؛ اما اینطور نیست. حتی اگر زبان‌های ساده را برای یادگیری انتخاب کنید، باز هم از تاثیر یادگیری زبان جدید بر مغز بهره‌مند خواهید شد؛ زیرا این فرایند یادگیری است که اهمیت دارد، نه دشواری یا آسانی آن زبان. ثبت نام کلاس زبان و پایبندی به مسیر یادگیری، می‌تواند قدمی مهم در رشد توانایی‌های مغزی شما باشد. البته به شرطی که چند نکته را رعایت کنید:

• یادگیری مستمر داشته باشید؛ اگر می‌خواهید عملکرد مغز شما با یادگیری زبان بهتر شود، باید به شکل مداوم و منظم مطالعه و تمرین کنید.
• از متدهای آموزشی نوین استفاده کنید؛ روش‌های آموزشی جدید، بیشتر بخش‌های ناخودآگاه مغز شما را به کار می‌گیرند و باعث فعالیت بیشتر آن خواهند شد.
• یادگیری کوتاه‌مدت و فشرده را فراموش کنید؛ وقتی در مدت کوتاه یک زبان جدید یاد می‌گیرید، آن را وارد بخش حافظه موقت می‌کنید. این کار، تاثیر زیادی روی بهبود عملکرد مغز، تقویت حافظه و افزایش تمرکز نخواهد داشت.
• از حفظ کردن بپرهیزید؛ یادگیری زبان جدید زمانی روی عملکرد مغز تاثیرگذار خواهد بود که به شکل عمیق و اصولی اتفاق بیفتد. سعی کنید نکات را برای خود نهادینه کنید و با حفظ کردن واژه‌ها و نکات گرامری، سعی در یادگیری سطحی نداشته باشید.

سخن پایانی

تاثیر یادگیری زبان جدید بر مغز آنقدر زیاد است که بسیاری از روانشناسان، برای بهبود اختلال نقص توجه، کاهش احتمال ابتلا به آلزایمر و افزایش ظرفیت شناختی مغز آن را توصیه می‌کنند. فرقی نمی‌کند کدام زبان را به عنوان زبان دوم یاد بگیرید، در هر حال، اگر اصول یادگیری را رعایت کنید، از مزایای این کار بی‌بهره نخواهید ماند.