صفر تا صد یادگیری زبان انگلیسی، چطور از پایه شروع کنیم؟

امروزه یادگیری زبان انگلیسی یکی از نیازهای ضروری است. با این حال، بسیاری از مشتاقان یادگیری زبان انگلیسی در بدو امر احساس سردرگمی می‌کنند. تعدد دوره‌های آموزشی، کلاس‌های موجود و کتاب‌های مختلف بسیاری از متقاضیان یادگیری زبان را دلسرد می‌کند. در این مقاله سعی داریم تا شما را با روند کلی و صفر تا صد یادگیری زبان انگلیسی و برخی اصطلاحات رایج آشنا کنیم، به این امید که در مسیر یادگیری زبان انگلیسی، کمک و راهنمایی برای شما عزیزان باشد.

آموزش زبان انگلیسی از صفر،آموزش زبان انگلیسی را از کجا شروع کنیم؟

مثل هر مسیری که در زندگی قصد دارید طی کنید، در مسیر آموزش زبان انگلیسی نیز لازم است قبل از عازم شدن، نقطه شروع و مقصد را به‌خوبی بشناسیم. از این رو در بدو امر لازم است تا سطح خود را به‌ خوبی بدانیم. ممکن است شما از آن دسته افراد باشید که دوست دارند از ابتدا شروع کنند. به‌طور کلی، سطح آغازین اکثر دوره‌های بزرگسالان را false beginner می‌نامند. برای اینکه بدانید که false beginner هستید یا true beginner، به سوالات زیر پاسخ دهید:

۱- آیا توانایی ساختن جمله انگلیسی دارید؟

• توانایی ساخت جملات جدید را اصلا ندارم.
• می‌توانم جملات جدید در زبان انگلیسی بسازم.
• می‌توانم با کلمات انگلیسی جمله بسازم، ولی جملاتم ایراد گرامری دارند.

۲- دایره لغات انگلیسی شما چطور است؟

• بسیار اندک یا هیچ
• درک نسبی خوبی از لغات انگلیسی دارم.
• برخی لغات را بلدم، به‌خصوص در موضوعات مشخص و آشنا

۳- توانایی شما در استفاده از دستور زبان انگلیسی در چه حد است؟

• بسیار اندک یا هیچ
• معمولی
• در برخی موضوعات توانایی کافی دارم و در برخی موضوعات خیر.

اگر به اکثر سوالات فوق با گزینه اول پاسخ دادید، شما یک true beginner هستید. اگر اکثر جواب‌های شما گزینه دوم هستند، شما یک زبان‌آموز میانی یا intermediate هستید. اگر پاسخ شما گزینه گزینه سوم بود، شما یک false beginner هستید.

البته ضروری است که به یاد داشته باشید که انسان‌ها متفاوت هستند. یک false beginner ممکن است دایره لغات خوبی داشته باشد ولی در استفاده از گرامر مشکل داشته باشد. یا به‌طور مثال، بسیاری از دانشجویان دانشگاه توانایی خواندن مقالات را دارند ولی اصلا نمی‌توانند صحبت کنند. اکثر افرادی که در دبیرستان زبان انگلیسی خوانده‌اند و دیگر ادامه نداده‌اند، جز false beginner ها محسوب می‌شوند.

اگر false beginner هستید، می‌توانید اکثر کتاب‌های آموزش زبان را استفاده کنید، ولی اگر true beginner هستید، ضروری است که اول و به‌آرامی پایه‌های زبان خود را بسازید. برخی کتاب‌های آموزشی، سطح مخصوص به true beginner دارند اما من به شما دو کتاب زیر را پیشنهاد می‌کنم.

حال اگر سطح شما beginner نیست، چگونه می‌توانید از سطح خود مطلع شوید؟ برای این کار نیاز به یک آزمون تعیین‌سطح یا placement test دارید. اگرچه که موثرترین آزمون‌های تعیین‌سطح به صورت رودررو با یک شخص ماهر و آموزش‌دیده انجام می‌شوند و به همین دلیل هزینه دارند، آزمون‌های کتبی و آنلاین به‌صورت رایگان هم در دسترس علاقه‌مندان هست. به طور مثال، کمبریج‌انگلیش در سایت خود چند آزمون تعیین سطح زبان انگلیسی برای افراد مختلف دارد. از لینک زیر می‌توانید در آزمون تعیین‌سطح رایگان زبان عمومی کمبریج شرکت کرده و سطح حدودی خود را بر اساس چارچوب مشترک زبان‌های اروپایی، که در قسمت بعد به بررسی سطوح آن خواهیم پرداخت، بیابید.

فقط لازم به یاداوری است که آزمون تعیین‌سطح با هدف پی‌بردن به سطح معلومات زبانی شما انجام می‌شود و از این رو، بهتر است برای آن خود را آماده نکنید تا سطح واقعی شما را مشخص کند.

یادگیری زبان انگلیسی از صفر

یکی از مشکلات سابق زبان‌آموزان، تعدد تقسیم‌بندی‌های سطوح و تفاوت بین سطح آموزشگاه‌ها و کتاب‌های مختلف بود. برای حل این مشکل چارچوب مشترک زبان‌های اروپایی یا CEFR تعریف شد و زبان‌آموزان را به ۶ سطح A1، A2، B1، B2، C1 و C2 تقسیم کرد. این سطوح نه‌تنها در تعیین سطح به شما کمک می‌کنند، بلکه در نیازسنجی و تعیین هدف یادگیری زبان نیز به شما کمک خواهند کرد. به طور مثال، زبان‌آموزی که قصد کسب نمره ۷  آزمون IELTS را دارد، باید حداقل سطح B2 را داشته باشد.

در ادامه به اختصار سطوح CEFR را بررسی خواهیم کرد.

CEFR فعالیت‌های زبانی را به چهار دسته تقسیم می‌کند: دریافت (شنیدن Listening و خواندن Reading)، تولید (صحبت‌کردن Speaking و نوشتن Writing)، تقابل (کلامی و نوشتاری)، و وساطت (ترجمه و نفسیر). یک زبان‌آموز ممکن است سطوح مختلفی در بخش‌های مختلف داشته باشد. در جدول زیر به معرفی سطوح مختلف می‌پردازیم.

 

گروه	سطح	توضیح
A	A1 Beginner/مبتدی	عبارت‌ها و جملات روزمره و آشنا، با هدف برطرف کردن نیازها را می‌فهمد و می‌تواند استفاده کند. می‌تواند خود و دیگران را معرفی کند و  سوالات شخصی مانند آدرس، داشته‌ها و غیره را بپرسد. می‌تواند تعاملات ساده داشته باشد، مشروط به اینکه طرف مقابل به‌آهستگی و واضح صحبت کند.
زبان‌آموز پایه	A2 Elementary/ابتدایی	می‌تواند جملات و عبارات رایج در حوزه‌های ضروری مانند اطلاعات شخصی و خانوادگی، خرید، شغلی و… را بفهمد. می‌تواند در کارهای ساده و روزمره که نیاز به انتقال ساده اطلاعات آشنا دارند، تبادل نظر کند. می‌تواند، با بیان ساده، محیط خود و نیازهای اولیه خود را توصیف کند.
B	B1 Intermediate/ متوسط	می‌تواند نکات اصلی زبان استاندارد در موضوعات رایج نظیر کار، درس، تفریح و… را بفهمد. می‌تواند از عهده اغلب مشکلاتی که در هنگام سفر به کشورهای انگلیسی زبان پیش می‌آیند، برآید. می‌تواند متون ساده و مرتبط در موضوعات آشنا یا موردعلاقه تولید کند. می‌تواند تجربیات، وقایع، رویاها، آرزوها و اهداف خود را به اختصار توصیف کند و دلیل و توضیح برای نظرات و برنامه‌هایش ارائه کند.
زبان‌آموز مستقل	B2 Upper intermediate/فوق متوسط	می‌تواند ایده اصلی متون پیچیده با موضوعات عینی و انتزاعی شامل مباحث تخصصی در حوزه تخصصی خود را بفهمد. می‌تواند با تسلط و خود‌به‌خودی بدون دشواری برای سخن‌گویان بومی یا خود در موارد عادی تبادل نظر کند. می‌تواند متون واضح و دارای جزئیات با موضوعات متنوع تولیدکند و نظرات و نقاط ضعف و قوت دیدگاه‌های گوناگون را بیان کند.
C	C1 Advanced/پیشرفته	می‌تواند گستره وسیعی از عبارت‌های سخت‌تر و پیچیده‌تر را به‌همراه معنی ضمنی آنها بفهمد. می‌تواند ایده‌های خود را با تسلط و به‌طور خودبه‌خودی، بدون تعلل زیاد برای یافتن عبارات موردنظر بیان کند. می‌تواند از زبان با انعطاف و به‌طور موثر در شرایط اجتماعی، آکادمیک و حرفه‌ای استفاده کند. می‌تواند متون واضح، خوش ساختار و با جزئیات در موضوعات پیچیده خلق‌ کند و در آنها از الگوهای ساختاری، حروف ربط و ابزارهای انسجام متن بهره گیرد.
زبان‌آموز مسلط	C2 Proficient/ماهر	به‌سادگی هر متنی که بخواند یا بشنود را می‌فهمد. می‌تواند اطلاعات اطلاعات شفاهی و کتبی از منابع مختلف را خلاصه کند و مباحث و توصیفات را به‌طور منسجم گزارش کند. می‌تواند به‌طور خودبه‌خودی، به طور مسلط و دقیق خود را ابراز کند به‌طوری که حتی در پیچیده‌ترین شرایط معنی دقیق خود را بیان کند.

جدول فوق، تعریف خلاصه‌ای از سطوح مختلف زبان‌آموزی ارائه می‌دهد. هنگامی که سطح حدودی خود را بدانید، دیگر در پیدا کردن منابع آموزشی با مشکل مواجه نخواهید شد. علاوه بر این، می‌توانید برنامه‌ریزی داشته باشید که چقدر از مسیر را طی کرده و چقدر از مسیر پیش روی شماست.

نیازسنجی برای شروع زبان انگلیسی از صفر

پس از آنکه سطح فعلی خود را مشخص کردید، نوبت آن است تا نیازهای خود را از یادگیری زبان انگلیسی مشخص کنید. به‌عنوان مثال، اگر قصد شما از یادگیری زبان صرفا به‌سفر رفتن و رفع نیازهایتان در طول سفر است، یادگیری زبان تا سطح B1 پاسخگوی نیازهای شما خواهد بود. یا اگر قصد شرکت در یک آزمون استاندارد زبان را دارید، نمرۀ مورد نظرتان، سطح زبان مورد نیاز را دیکته می‌کند. به همین طریق اگر هدفتان لذت بردن از فیلم، سریال، موسیقی و … انگلیسی است، لازم است listening خود را بیش از سایر مهارت‌ها تقویت کنید.

البته کاملا طبیعی است که نیازهای افراد در طی زمان تغییر کند، از این رو بهتر است در سطوح ابتدایی از تمرکز بیش از حد پرهیز شود و تلاش شود پایه تمام مهارت‌ها تقویت شود.

مهارت‌های زبان انگلیسی

در این بخش به معرفی مهارت‌های زبان انگلیسی و رابطه آنها خواهیم پرداخت تا شما بتوانید با توجه به نیازهای خود، زمان کافی روی مهارت‌های موردنظرتان صرف کنید تا بتوانید صفر تا صد یادگیری زبان انگلیسی را فرا بگیرید.

مهارت‌های زبان را به دو دسته micro-skills و macro-skills تقسیم می‌کنند.

بسیاری افراد به‌ اشتباه دنبال مهم‌ترین مهارت زبان انگلیسی می‌گردند ولی مهم‌ترین مهارت بستگی به نیاز شما به زبان دارد. به طور کلی، چون مهارت‌های دریافتی زبان (receptive skills) یعنی listening و reading پیش‌نیاز مهارت‌های تولیدی (productive skills) یعنی speaking و writing هستند، اغلب دوره‌های آموزشی در ابتدای امر تاکید بیشتری روی مهارت‌های دریافتی دارند.

اما این به‌عهده خود شماست تا با توجه به اهداف و نیازهایتان، زمان مطالعه و سطح موردنظرتان در مهارت‌های گوناگون را تنظیم کنید. به عنوان مثال، اگرچه در محیط کار هر چهار مهارت از اهمیت برخوردارند، اکثر کارفرمایان مهارت‌های writing و در مرحله بعد speaking را در اولویت قرار می‌دهند. البته بهبود writing و speaking بدون تمرین  reading و listening ممکن نیست و از این رو تاکید می‌کنیم تا پایان سطح A2 از تمرکز بیش از حد روی تک‌مهارت خاص بپرهیزید.

درباره micro-skills، حفظ تعادل از همه‌چیز مهم‌تر است. سعی کنید براساس نیازتان زمانی را صرف هر سه بخش grammar، vocabulary و pronunciation می‌کنید. البته صرف زمان اضافه، نتیجه بهتر نخواهد داشت، پس بهتر است روی macro-skills تمرکز کنید و برحسب نیاز سراغ micro-skills بروید. به یاد داشته باشید که فقط با گرامر خواندن یا حفظ کردن فهرست‌های بلند بالای لغت، کسی انگلیسی یاد نمی‌گیرد.

برای یادگیری زبان انگلیسی چقدر زمان نیاز دارید؟

اکثر زبان‌آموزان مایلند که بدانند چه مدت زمان را باید برای یادگیری زبان صرف کنند. مدت زمان لازم برای یادگیری به عوامل مختلفی بستگی دارد. عواملی نظیر سابقه یادگیری زبان انگلیسی، نحوه مطالعه، میزان زمانی که (خارج از ساعات مطالعه) در روز با زبان انگلیسی برخورد دارید و حتی سن شما می‌توانند در زمان پیشرفتتان تاثیر داشته باشند. با این حال، کمبریج‌ انگلیش میزان ساعت مطالعه را برای بهبود در هر سطح CEFR به شرح زیر اعلام کرده‌ است.

دو نکته مهم: اول اینکه این زمان‌ها به طور راهنما تعیین شده‌اند و افراد مختلف ممکن است سریع‌تر یا کندتر به سطح موردنظر برسند. دوم اینکه ساعات اعلام شده، ساعت مطالعه تحت‌نظر راهنما یا Guided Learning Hours است، یعنی شامل زمان مرور‌ کردن، آزمون دادن، تمرین‌ کردن و غیره نیست.

میزان ساعت کار لازم (تقریبی)  از زمان شروع	سطح CEFR
۱۰۰۰ الی ۱۲۰۰	C2
۷۰۰ الی ۸۰۰	C1
۵۰۰ الی ۶۰۰	B2
۳۵۰ الی ۴۰۰	B1
۱۸۰ الی ۲۰۰	A2
۹۰ الی ۱۰۰	A1

تاکید می‌کنیم، این میزان ساعت به‌صورت تخمینی و مربوط به ساعات آموزشی است. برای یادگیری زبان نیاز به سه چیز است: باید در مجاورت زبان قرار بگیرید (exposure)، باید زبان را مطالعه و بررسی کنید (study)، و باید از آنچه مطالعه کرده‌اید استفاده کنید (practice).

انتخاب منابع Authentic و Graded

منابع graded آن دسته از منابع هستند که با هدف آموزش زبان گردآوری شده‌‎اند. این منابع سطح‌بندی شده‌اند و هدف آموزشی دارند. از آنجا که اینگونه منابع سطح و هدف آموزشی مشخص دارند، به‌خصوص در سطوح پایین‌تر، عمده منابع آموزشی شما را تشکیل می‌دهند. مشکل اصلی این دست از منابع این است که زبان آنها معمولا با زبان طبیعی تفاوت دارد. از این رو، ضروری است برای پیشرفت زبانتان از منابع authentic هم استفاده شود. منابع authentic آن دسته منابع انگلیسی هستند که با هدف آموزش زبان تولید نشده‌اند. کتاب‌ها، مجلات، فیلم و سریال، پادکست و… از این دسته منابع هستند. این مطالب زبان انگلیسی واقعی را در کاربرد صحیح نشان می‌دهند. همچنین اینگونه مطالب، برای ایجاد exposure عالی هستند. به همین دلیل در برنامه‌ریزی آموزشی خود، حتما از ترکیبی از مطالب graded و authentic استفاده کنید.